حسین امیرعبداللهیان و سایه روشنهای سیاست خارجی، دیپلماسی نتیجه گیری در مقابل مذاکرات فرسایشی
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ، در گفتگو با خبرنگاران به برخی از نکات راهبردی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی که او مجریش است اشاره کرد هرچند دربیان این راهبردها نشان داد که هنوز هم در ساختار قدرت تفاوتهای بنیادی در سیاست خارجی وجود دارد .
وی به برخی راهبردها در مورد مذاکرات برجام اشاره کرد : نخست انکه در دیپلماسی مذاکراتی باید در قبول خواسته های طرف مقابل و پذیراندن نظرات خود باید منعطف بود وی در این باره ضمن اشاره به جلسه خود با نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت نمایندگان مجلس تاکید داشته‌اند که پیش نویس توافق برجام ایرادهایی دارد. ولی افزود مجلس باید توجه داشته باشد که اگر همین فردا هم توافق بین ایران و کشورهای غربی ایجاد شود، ممکن است در متن توافق ایرادهایی وجود داشته باشد.
نمایندگان مجلس تاکید داشته‌اند که پیش نویس توافق برجام ایرادهایی دارد. و لی افزود مجلس باید توجه داشته باشد که اگر همین فردا هم توافق بین ایران و کشورهای غربی ایجاد شود، ممکن است در متن توافق ایرادهایی وجود داشته باشد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجهولی دلیل این امر را مطالبات طرف مقابل دانست و اظهار داشت طرف مقابل هم از ایران مطالباتی دارد و ایران نمی‌تواند به طرف مقابل اعلام کند آنچه آنها می‌گویند درست نیست و حرف آنها مورد قبول طرف ایرانی نیست وی افزود در حال حاضر متنی وجود دارد که ممکن است ایرادهای برجام هم در آن باشد.وی این ایرادها را ناشی از ماهیت مذاکره دانست و تاکید کرد کسانی که مذاکره می‌کنند از فن مذاکره اطلاع دارند.
نگاه سیاسی به تیم مذاکرات هسته ای
این اظهارات امیرعبداللهیان در حالی عنوان می شود که همین تیم مذاکره‌کننده سال‌ها تیم مذاکره‌کننده‌ی قبلی را به این دلیل که در مذاکرات از خود انعطاف نشان داده متهم کرده و بارها تاکید کرده بود که ایران بدون توجه به محدودیت‌های و خط قرمزهای نظام امتیازاتی را به طرف مقابل داده است. همین موضوع که این رویکرد از مختصات مذاکره است و مذاکره‌کننده‌ها نمی‌توانند در متن توافق تنها خواسته‌های خود را لحاط کنند و لازم است که ملاحظات طرف مقابل هم در نظر گرفته شود، بارها توسط تیم مذاکره‌کننده بیان شده بود و بارها مورد انتقاد منتقدان برجام قرار گرفته بود.
متن نهایی چه خواهد بود؟
حالا پس از گذشت چندماه از مذاکرات و پس از ماه‌ها تکرار همان مواضع پیشین در این خصوص که ایران از مواضع خود کوتاه نخواهد آمد، تیم مذاکره‌کننده تازه به این نتیجه رسیده است که ممکن است متن نهایی به طور صد در صد تامین کننده‌ی خواست طرف ایرانی نباشد.
راهبرد دومی که امیرعبداللهیان به ان اشاره کرد مسیله دیپلماسی نتیجه محور است که عملا در مباینت با دیدگاههای مذاکراتی مدل تفکر جلیلی- باقری در مذاکرات سیاسی است که معتقدند مذاکره برای احقاق باید انجام شود و نتیجه گرفتن .
امیرعبداللهیان تاکید کرد که آنچه مردم در حال حاضر خواستار آن هستند نتیجه است و افزود حرف مردم این است که به اندازه کافی مذاکرات و گفتگوها انجام شده و حالا باید نتیجه حاصل شود. نگاه نتیجه محور هدفش خارج کردن مذاکرات از قفلهایی است که به آن زده شده است و هدفش نمایش مذاکرات نیست و مشخص نیست که با چنین راهبردی که او از آن سخن میگوید چرا این مذاکرات تاکنون با انکه در دولت قبل توافقهای اصلی آن انجام شده بود بیش از ده ماه به طول انجامید .
موضوع دیگری که امیرعبداللهیان به ان اشاره کرده این است که رویکرد اصلی وزارت امور خارجه منافع ملی است و این رویکرد برای تیم مذاکره‌کننده در میز مذاکره قدرت ایجاد کرده است. بیان این راهبرد بدون مشخص کردن شاخصهای منافع ملی و چگونگی تحقق ان عملا در حد شعار باقی میماند . ودر این زمینه هم عبدالهیان جزییاتی بیان نمی کند که موید سخنش باشد.
امیرعبداللهیان همچنین به موضوع مهمی اشاره کرد که میتواند در نهایت منجر به تغییر راهبردی در سیاست خارجی ایران در حوزه مذاکرات مستقیم با امریکا شود وی گفت جوزپ بورل در سفر به تهران ضمن انتقاد از انتقال متقابل درخواست‌ها بین ایران و امریکا اعلام کرده است که اروپا پستچی نیست که پاکت ایران را به امریکا و پاکت امریکا را به ایران بازگرداند.
این بیان انتقادی بورل نشاندهنده یک ضعف بنیادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی است که تاکنون و بعد از خروج ترامپ از برجام از مذاکره مستقیم با امریکا سرباز زده است که منطق عملیاتی امتناع ان و رابطه اش با منافع ملی هم هنوز نا مشخص مانده است که حتی اولیانوف نماینده روسیه را هم آن را مورد انتقاد قرار داد.
پلن بی روی میز است!
امیرعبداللهیان همچنین گفت که طرف امریکایی در مذاکرات اخیر وین در حد نسبی در دو موضوع انعطاف شفاهی خود را بیان کرده، اما تاکید کرد این انعطاف باید تبدیل به متن شود. که میتواند تایید گمانه هایی در مورد مذاکرات موازی میان دوکشور باشد .
به نظر میرسد در صورت توافق برجام امکان بیشتری برای مذاکره مستقیم میان دوکشور در پسا برجام با توجه به سابقه امیرعبداللهیان در انجام مذاکرات با امریکا ، او در این زمینه ممکن است فعالتر عمل کند .
وزیر امور خارجه در عین حال به عنصر راهبردی دیگر در سیاست خارجی دولت اشاره کرد که امادگی برای اجرای سیاس پلن بی و یا جایگزین توافق برجام است و گفت اگر هم امریکا انعطاف لازم را نشان ندهد، دنیا به پایان نخواهد رسید. و ایران هم مانند امریکا و طرف‌های اروپایی پلن بی خود را دارد.
بسیاری از ناظران و کارشناسان تاکید دارند که ایران می تواند از فرصت نیاز اروپا و امریکا به گاز طبیعی و سوخت به بهترین شکل برای تامین منافع اقتصادی ایران استفاده کند و تصریح می‌کنند که نادیده گرفتن این امتیاز میتواند خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به برنامه‌ی توسعه‌ای و رشد اقتصادی ایران وارد کند.
و پلن بی جمهوری اسلامی میتواند موقعیت کنونی کشور را نیز با مخاطرات جدی و چشم اندازهای پر دست اندازی روبرو سازد و عملا نتیجه مطلوبی بدنبال نخواهد داشت . به نظر میرسد امیرعبداللهیان میداند که اگر بدنبال دیپلماسی نتیجه گیرا نرود و که همان طور که خودش تاکید کرده مردم و افکار عمومی از او انتظار نتیجه دارند کارنامه وزراتش نمره قابل قبولی نخواهد گرفت