چه کسی مقصر شکست مذاکرات برجام است؟
«کوه غرید و موش زایید» تنها دستاورد «این گروه خشن» تا اینجای کار هیچ بوده است.«این گروه خشن» نامی بود که یک فعال سیاسی اصلاح طلب به تیم مذاکرات هسته ای داده بود چرا که این تیم ادعا داشت با دادن امتیاز کمتر، غرب را وادار به عقب نشینی دربرابر خواسته هایش خواهد کرد.این درحالی است که از روز نخست، کارشناسان هشدار دادند که اگر توافقی تحت عنوان «برجام» به سرانجام رسید به این علت بود که تیم هسته ای دولت روحانی کارش را بلد بود و بعید است که تیم هسته ای دولت رئیسی به ویژه امیرعبداللهیان و باقری کنی بتوانند به توافقی بهتر از برجام برسند.
به احتمال زیاد نه امیرعبدالهیان و نه باقری کنی احساس نیاز نکرده اند که مجموعه کتاب «راز سربه مهر» را در این مدت بخوانند اما احتمالا بعد از فراغت از کار مذاکره و برای تجربه آموزی هم که شده بد نیست خواندن روند مذاکرات هسته ای دولت قبل به آنها توصیه شود.
در آرزوی شکست برجام
رئیسی و اصولگرایان حامی اش چه زمانی که خارج از قدرت بودند چه از زمانی که نهادهای انتخابی قدرت را به دست گرفته اند به دفعات به استقبال پایان برجام رفته اند. اگرچه بعد از اینکه پرونده مذاکرات به دستشان افتاد، مهمترین خواسته شان بازگشت آمریکا به برجام بود! اصولگرایان حامی رئیسی در اواخر دولت روحانی با از سرگذراندن یک مصوبه راه را برای احیا برجام در دولت روحانی بستند.
حسن روحانی بعد از آن به دفعات به این مصوبه اشاره کرده و گفته ای کاش گرفتار این مصوبه نمی شدیم تا تحریم ها رفع شده بود. خود رئیسی هم بارها گفته که در صورت شکست مذاکرات به سیاست های اقتصادی خود ادامه می دهیم. او بارها گفته نه در فروش نفت مشکلی داریم و نه در بخش ذخائر کالاهای اساسی و همه این ها یعنی ما جدیتی در به سرانجام رسیدن مذاکرات به عنوان کلید حل تحریم ها نداریم و مسوولیت عواقب آن را هم پذیراییم!
بدون نقشه راه
این در شرایطی است که به اعتقاد کارشناسان، اقتصاد ایران در وضعیتی نیست که بخواهد یا بتواند مسئولیت، بار و هزینه شکست رسمی مذاکرات هسته‌ای و عدم احیای برجام را بپذیرد و اعلام رسمی شکست مذاکرات و مرگ برجام علاوه بر تأثیرات مستقیم و فوری بر شرایط اقتصادی و معیشتی و شکل‌گیری تورم غیرقابل مهار و غیرقابل کنترل، آثار مخرب روانی هم بر افکار عمومی خواهد داشت.
از همه مهم‌تر آن است که هیچ راهی برای جایگزینی برجام وجود ندارد. از نگاه کارشناسان دولتی سر کار آمده برای سیاست خارجی به ویژه بحث مذاکرات احیا برجام هیچ نقشه ای نداشت برای همین هم راهکار جایگزینی در برابر شکست احتمالی مذاکرات برای حل مسائل اقتصادی کشور ندارد.
محمود عباس زاده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفته بود: « دیپلماسی خارجی ما برای مذاکرات نقشه راه نداشت. با توجه به موقعیت برتری که جمهوری اسلامی در شرایط فعلی با برگه‌های خوبی که برای مذاکرات داشت، من اعتقاد دارم مذاکرات را می‌توانستیم بهتر پیش برده تا امتیاز و نتیجه بگیریم؛ حال اینکه چرا نتوانستیم نتیجه بگیریم، چون دیپلماسی خارجی ما نقشه راه دقیقی نداشته و امروز هم اعتقاد دارم، نداریم.»
آش آن قدر شور است که اخیرا صدای فریدون عباسی رئیس سازمان انرژی اتمی دولت احمدی نژآد و از منتقدان تیم هسته ای روحانی هم درآمده است. او اخیرا گفته:« تاکنون متن مکتوبی در اختیار ما قرار نگرفته است تا ببینیم اگر دو ساعت مذاکرات صورت گرفته، نتیجه آن چه بوده است. امروز تحلیل ها و حرف ها بر مبنای اطلاعات خود افراد یا مطالبی که از سوی رسانه های خارجی ارائه شده و بعضا اشتباه نیز می باشد، است.»
منافع جناحی به جای منافع ملی
در این میان بسیاری از نگاه منافع ملی و این که تأخیر در احیای برجام باعث تداوم و افزایش خسارات و فشار فزاینده بر اقتصاد داخل و معیشت و رنج روزافزون مردم می شود به رئیسی توصیه کرده بودند که تیم هسته ای خود را تغییر دهد و حتی از اعضا تیم سابق استفاده کند. برخی حتی توصیه به بازگرداندن ظریف به عنوان تنها ناجی احیا برجام داشتند.
چرا که به اعتقاد آنها این که رئیسی سرنوشت مذاکرات را در اختیار افرادی قرار داده که اولویت‌های ایدئولوژیک، سیاسی و حتی شخص آنان بر منافع ملی تفوق دارد در این صورت نه‌تنها ملت بلکه دولت و رئیسی نیز زیان خواهند دید. محمدعلی ابطحی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و معاون سابق پارلمانی دولت اصلاحات اخیرا با کنایه و ادبیات تمسخرآمیزی گفته بود: «باز جمعه شد. علم‌الهدای مشهد از علی باقری تشکر کرده که در قطر هم مثل وین به نتیجه نرسیدند.
تشکر کرده از دانشگاه امام صادق که چنین نماز شب خوان‌هایی تربیت کرده. خدا قبول کند نماز شب باقری را. ولی ای‌کاش کسی می‌رفت مذاکره که دیپلماسی خوانده بود.»
