قتل عام اینترنت به دست شورای عالی فضای مجازی؟
قتل عام اینترنت به دست شورای عالی فضای مجازی در حال انجام است. می گویند بخش هایی از طرح صیانت با عنوان «شرح وظایف، اختیارات و ترکیب اعضای کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور» توسط شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید و برای اجرا ابلاغ شد. کمیسیونی که محمد جواد آذری جهرمی رئیس پیشین ارتباطات به شدت با تشکیل آن مخالف بود و تا زمانی که بر سرکار بود جلو اجرایی شدنش را گرفت اما با آمدن دولت رئیسی و وزیر جدید به راحتی به تصویب رسیده است.
آذری جهرمی در مصاحبه خود با پادکست سکه با اشاره به اینکه اعضا شوراهایی مانند شورایعالی انقلاب فرهنگی یا شورای عالی فضای مجازی خاک خورده و کارشناس موضوعاتی که درباره شان تصمیم می گیرند ودرباره مسائلی سیاست گذاری می کنند که نه بر آن مسلطند و نه پاسخگو به مردم گفته بود:« هرچه وزیر فریاد بزند که کار غلط است بی فایده است. ما در جلسات شورای عالی فضای مجازی در دولت قبل حتی با برخی افراد دست به یقه هم شدیم ولی فایده ندارد چون در نهایت مصوبه ای از آن جلسه بیرون می اید که وزیر نمی تواند نسبت به ن آن مصوبه پاسخگو باشد.
آن عضو حقیقی هم اصلا پاسخگو نیست. شما وقتی می گویید که با توجه به وضعیت بازار، تصمیم شما غلط است کمی تحمل می شوی اما بعد از مدتی تبدیل می شوی به عنصر نامطلوب آن جمع که اکثریتشان با فرایند انتصابی آمده اند نه انتخابی. از سویی دیگر می بینید این نهاد سیاست گذار وارد حوزه تننظیم گری و اجرایی شده است.
تشکیلات و اختیارات این نهاد به سمتی رفته که اختیارات دولت را کم کند. دولت اختیار نداشته باشد اما پاسخگو باشد!» او با اشاره به اینکه نهادهایی مانند شورای عالی فضای مجازی تعارض منافع و اصطکاک جدی با برنامه های توسعه ای دارد می گوید:« یک اقتصاددان در شورای عالی فضای مجازی نمی بینید.»
حذف ذینفعان
به دنبال مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی ما شاهد تشکیل کمیسیونی خواهیم بود که در جایگاه «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» فضای مجازی قرار می‌گیرد. موضوعی که شاید مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش طرح بحث‌برانگیز صیانت بود؛ «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» که حالا با این مصوبه باردیگر ماهیت، وظایف و اختیاراتش بازتعریف شده و برای برعهده گرفتن این نقش کلیدی حاضر می‌شود.عدم حضور کارشناسان، افراد صاحبنظر و نمایندگان بخش خصوصی در شورایی که بناست در رأس بحث رگولاتوری و تنظیم‌گری در کشور قرار بگیرد، مهم‌ترین تغییر صورت‌گرفته در ترکیب فعلی کمیسیون عالی تنظیم مقررات است.
مهم‌ترین تغییر در ترکیب اعضای کمیسیون این است که در مصوبه سابق، چهار نفر اعضای حقیقی از میان افراد متخصص و باتجربه به پیشنهاد رئیس مرکز ملی فضای مجازی و تصویب شورای عالی فضای مجازی انتخاب می‌شدند اما در مصوبه فعلی ضمن کاهش شمار این اعضا به دو تن، قید اعضای شورای عالی فضای مجازی نیز برای این اعضا در نظر گرفته شده است و حضور افراد صاحبنظر یا نمایندگان بخش خصوصی در جلسات کمیسیون عالی بدون حق رأی خواهد بود.
سلب حق رای از این افراد نشان‌دهنده حداقل تاثیرپذیری تصمیمات و مصوبات این شورا از افراد صاحبنظر و نمایندگان بخش خصوصی است . امکان وجود ۴ عضو حقیقی که قبلا می‌توانستند از میان افراد متخصص و باتجربه در این شورا با حق رای حضور داشته باشند عملا به‌طور کامل از بین رفته است. به بیان دیگر حضور این افراد در شورا هیچ‌گونه الزامی نداشته، اختیاری است و تنها از حیث بحث مشاوره اهمیت دارد.
آذری جهرمی در آن پادکست گفته بود کاری که درون دولت بوده کرده بود این بود که انتخاب این سه عضو صاحبنظر را به بخش خصوصی بسپرد:« گفتیم نظام صنفی یارانه ای خودشان این سه عضو را معرفی کنند.می خواستند یک نهاد تنظیم گر برای ما ایجاد کنند که من جلو آن را گرفتم و گفتم ما این کمیسیون را داریم.» حالا با رفت جهرمی دست شورای عالی انقلاب فرهنگی برای حذف ذینعفعان این طرح باز شد است.
قتل عام اینترنت
آذری جهرمی با اشاره به اینکه در طرح صیانت اهداف قتل عام اینترنت به صورت نهان وجود دارد می گوید:« انتقاد نخست به این طرح این است که حق اعمال نظر مردم درتصمیمات کلان را کم می کنید. مردم به دولت رای می دهند که سیاست‌هایی را ایجاد و اجرا کند اما با چنین طرح هایی بنیان دموکراسی را تضعیف می کنید. یعنی تصمیماتی که باید دولت بگیرد را به یک کمیسیونی واگذارمی کنید که برامده از رای مردم نیست.
شورای عالی فضای مجازی باید سیاست گذار بماند و نقش تنظیم گری را به دولت بسپارد اما الان وارد حوزه تنیظم گری شده بدون اینکه برامده از رای مردم باشد.استقلال از دولت یعنی ذینفعان دخیل شوند نه اینکه کار به دست اندک سالاران سپرده شود.» به اعتقاد آذری جهرمی افرادی که در این نهاد سیاست گذار، هستند اختیاراتشان بامسوولیتشان تطابق ندارد :«مردم که رای می دهند انتظار تغییر در یکسری از سیاست ها دارند اما دولت در این نهادها فعال مایشاء نیست و اکثریت در رای گیری ندارد.فقط رئیس این نهاد است و در نهایت، آرا مردم تاثیر کمتری در تعیین سیاست ها دارد.»
صداوسیما، پشت پرده شورای عالی فضای مجازی
آذری جهرمی در انتقاد به عملکرد شورای عالی فضای مجازی گفته است:«اعضای شورای عالی فضای مجازی و انقلاب فرهنگی را بگذارید کنار هم. تعدد نهادهای تصمیم گیر و اوتوریته آنها در تصویب اسناد به گونه ای است که یک جمع واحدند. صبح در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی می نشینند یک تصمیم می گیرند و بعد از ظهر در جلسه شرای عالی فضای مجازی یک تصمیم دیگر می گیرند.
ما وقتی می خواستیم فایو جی را توسعه دهیم در جلسه شورای عالی فضای مجازی با هجمه ای روبه رو شدیم که چرا این کار را کردید. این خلاف سیاست هاست که نباید پهنای باند را بالا ببرید.» او اضافه می کند:« اکثریت در این شورا با افرادی است که با مکانیزم انتخابی منصوب نشده اند و حتی متوجه می شوید که نهادی مانند صداوسیما آنجا نقش پررنگی دارد. نگاه صداوسیمایی ها ذاتا مخالف توسعه فضای مجازی است. فکر می کنند کل فضای مجازی رسانه است.»
او می گوید:«معتقد بودند چون حوزه محتوا کند است ارتباطات باید فتیله را بکشد پایین. ماهم بحثمان این بود که اگر فتیله راپایین بکشیم کلی بخش های دیگر می خوابد. بین رشد پهنای باند در کشور و رشد تولید ناخالص ملی همبستگی وجود دارد. هدف ما به عنوان وزارت ارتباطات رشد اقتصادی کشور است. نمی شود در همه حوزه ها رقابت ایجاد کرد اما در بخش تولید محتوا انصار ایجاد کنیم و بگوییم باید برود زیر نظر صداوسیمایی که برای امورات روزمره خودش هم با مشکلات عدیده روبه روست.»