رقابت چین آمریکا کنگو و سعودی!
رقابت چین آمریکا کنگو و سعودی بر سر مواد معدنی در ساخت خودروهای برقی . زمانی که طرح تازه سرمایه گذاری دموکرات‌ها در اقتصاد و جامعه آمریکا آماده تصویب شد، همگان از به تفاهم رسیدن و اتحاد دموکرات های سنا درباره این طرح، شگفت زده شدند. سناتور منچین دموکرات، مدت ها مخالف این طرح بود و سرانجام به طور ناگهانی، خبر همراهی و تأیید او از راه رسید. این طرح که با شور و شوق فراوان در نهایت به میز جو بایدن رسید و امضا شد، Inflation Reduction Act نام دارد و البته که بر خلاف نامش، تأثیر چندانی بر تورم نخواهد گذاشت!
آنچه در این طرح مهم است، دستاوردهایی است که قرار است با سرمایه گذاری گسترده و تاریخی آمریکا در بخش های مختلف، در امر مبارزه با تغییرات اقلیمی به دست آید. یکی از ابعاد سرمایه گذاری کلان این طرح در مبارزه با تغییرات اقلیمی، حمایت های گوناگون در توسعه استفاده از خودروهای الکتریکی در آمریکا است و طبیعتا، بخش مهمی از این حمایت، معطوف به روندهای مختلف تولید چنین خودروهایی در آمریکا خواهد بود.
خودروهای الکتریکی را همه با نام تسلا و ایلان ماسک می شناسند و با این حال، روند تولید این خودروها ریزه کاری‌ها و قطعاتی مورد نیازی دارد که خود این قطعات و تولیدشان، موضوع داغترین رقابت‌های اقتصادی و سیاسی ماه های اخیر بوده و در ماه های آتی هم، همچنان خبرساز خواهند بود!
از کبالت به لیتیوم؟
در صدر مواد معدنی مورد استفاده در باتری های خودروهای الکتریکی، کبالت قرار دارد و البته باید توجه داشت که لیتیوم نیز به خودی خود، مدت ها است در صنعت خوردورسازی به طور عام، فلزی کلیدی است و حالا باتری های نسل بعد خودروهای الکتریکی بجای کبالت، به لیتیوم قرار است متکی شوند.
در حال حاضر و تا چند سال، کبالت است که در همراهی با لیتیوم، قلب خودروهای الکتریکی است. این تغییرات و نوآوری ها در مسیرهای مختلف، مورد حمایت دولت آمریکا، فقط و فقط برای حمایت از صنایع و تحقیقات داخلی، قرار خواهد گرفت. نکته جالب اینکه تا از کبالت به باتری های لیتیومی نسل جدیدتر برسیم، تولید و فراوری کبالت و سایر فلزات مورد استفاده برای خودروهای الکتریکی، بر اساس طرح تازه تصویب شده دموکرات‌ها، از حمایت مالی و سرمایه گذاری دولت آمریکا بهره‌مند خواهد بود و این فقط به آن شرط است که همه روند تولید خودروی الکتریکی در آمریکا و بدون نیاز به کشورهای “باعث نگرانی” یعنی روسیه و مهمتر از آن، چین، صورت بگیرد.
سختگیرانه ترین رویکرد ممکن در متن این طرح برای تولید باتری های خودروهای الکتریکی در آمریکا صورت گرفته و شرایط ویژه و عجیبی وضع شده تا حداکثر محصول تولیدی در خاک آمریکا تولید شود و در غیر این صورت از حمایت مالی و معافیت مالیاتی، خبری نخواهد بود! بجز آمریکا، کشورهای دارای قرارداد تجارت آزاد با آمریکا نیز می توانند محل بخشی از روند تامین مواد اولیه باتری ها باشند.
همین مقررات و شرایط که در متن نهایی طرح سرمایه گذاری محبوب بایدن، قدری وصله خورد و تغییر کرد و به طور کل، حفظ شد، نکات خاصی دارد که بر سرنوشت سرمایه گذاری عظیم در تولید خودروهای الکتریکی در آمریکا و تعاملات ماه های آتی درباره تولید فلزات استراتژیک تأثیر جدی خواهد گذاشت! کشورهای خاصی مانند آرژانتین و ژاپن که بازیگران تولید نهایی فلزاتی مانند لیتیوم هستند، قرارداد آزاد تجاری مستقیم با آمریکا ندارند.
فراتر از این‌ها و از همه مهمتر، آن کشور “مایه نگرانی” که قرار است با حمایت های مالی سرسام آور این طرح، صنعت تولید آمریکا به نبرد با آن برود، چین است که بر چرخه تولید و عرضه کبالت و لیتیوم، مسلط است! اگرچه بخش مهمی از معادن کبالت، به طور خاص، نه در چین است و نه در آمریکا در کنگو است!
چین در کنگو کبالت پارو می کند
درصد منابع قابل بهره برداری و مناسب کبالت جهان در کنگو است. در نگاه اول، چنین دریای عظیمی از ثروت در یک کشور آفریقایی، تعجب برانگیز نیست. کشورهای آفریقایی سرشار از ثروت های غارت شده و در حال غارت هستند. با این حال، حاکم مطلق چرخه تولید و توزیع کبالت از استحصال تا فراوری، کشور چین است که بر معادن مهمی در کنگو مسلط است.
شرکت Tenke Fungurume Mining که غول صنعت معدن چین است، بخش مهمی از معادن کلیدی کبالت کنگو را در اختیار گرفته است. چندین ماه است که اختلافات میان چینی ها، به طور خاص این شرکت معدنی و شرکت اصلی صاحب آن با دولت و شرکت معادن کنگو، حساسیت جدی را در سیاست آفریقا از یک سو و بحث های جدی را در بازار فلزات استراتژیک، ایجاد کرده است.
اختلافات و جنجال های دو طرف، اگرچه “قدری” کاهش یافته و دورنمای بهتری برای همکاری چینی ها و کنگویی ها دیده می شود، باید در نظر داشت که درگیری میان شرکت چینی و شرکت معادن کنگو به جایی رسیده بود که چندی پیش، کنگویی ها همه تلاش خود را برای تصاحب کامل شرکت چینی فعال در خاک خود، انجام داده بودند.
جدال چندین و چند ماهه دو طرف حاصل آگاهی یافتن کنگویی ها از خلاف گویی و آمارهای غلط چینی ها درباره میزان منابع و ذخایر فلزی و معدنی کنگو بوده است. . چین خود به طور جدی از دوره انتقالی از کبالت به لیتیوم در تولید باتری های خودورهای الکتریکی آگاه است.
بن سلمان هم خودروی برقی می خواهد
اگر کشوری باشد که با سوزانده شدن سوخت های فسیلی در جهان و آلودگی هوا و گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی حاصل از آن، ثروت بیکران دست و پا کرده باشد، آن کشور سعودی است. بزرگترین تولید کننده نفت جهان با تأسیسات بزرگ پالایشگاهی خود، صاحب پرسودترین غول صنعتی دنیا در سال ۲۰۲۲ است: آرامکو.
آرامکو البته در عین حال، یک تنه آلوده کننده ترین تأسیسات صنعتی و خطرناکترین برای تغییرات اقلیمی در جهان است! برنامه ریزی بزرگ سعودی ها برای گسترش استفاده از خودروهای الکتریکی و دورنمای رساندن میزان این خودروها، به ۳۰ درصد کل خودروهای این کشور در آینده نزدیک، تنها مبتنی بر خرید خودروهای تولیدی خارج از سعودی نیست! البته که قراردادهای خرید خودروهای الکتریکی توسط سعودی ها گسترده اند و به طور مثال، قراردادشان با شرکت Lucid که خود سهامدارش هستند، بسیار جذاب بوده است.
اما رویکرد ویژه سعودی ها، نه تنها در ماه های اخیر که بسیار طولانی تر از آن، تولید است! طبیعی است که این ایده را مشاوران خارجی و سرمایه گذاران غربی ارائه کرده باشند؛ اما به هر ترتیب، سعودی ها سرمایه گذاری گسترده‌ای را در گسترش استحصال فلز استراتژیک ویژه که لیتیوم است، صورت داده‌اند.
بیش از ۱۵۰ تقاضا برای کاوش معادن در سعودی، در حال بررسی است. چند دوره سرمایه گذاری و حمایت مالی از شرکت های خراجی، به ویژه کمپانی‌های معدنی استرالیایی صورت گرفته است که شاید در آینده نزدیک، ارزش مجموع این سرمایه گذاری ها به ۳۰ میلیارد دلار برسد. سعودی از کشورهایی است که در آینده نزدیک شاید، قطب تازه تولید فلزات استراتژیک برای خودروهای الکتریکی و باتری هایشان باشد!
